Sử dụng vật liệu có độ bền cao – giải pháp nâng cao độ bền vững của các công trình xây dựng và góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường Theo cách nghĩ truyền thống, một vật liệu xây dựng có cường độ cao sẽ có khả năng có được độ bền và tuổi thọ cao. Thật không may, cách nghĩ này không hoàn toàn đúng. Một vật liệu được coi là bền vững, cần phải đạt được đồng thời các chỉ tiêu về đặc tính cơ học như cường độ, mô đun đàn hồi, khả năng chịu biến dạng, chịu mài mòn; các chỉ tiêu về vật lý như các tính chất có liên quan đến khối lượng thể tích, nhiệt, âm, nước; và đặc biệt phải có khả năng chống chịu các tác nhân xâm thực trong quá trình khai thác dưới các tác động của các yếu tố môi trường như ăn mòn (ăn mòn clo, sunphát, chất thải,…), cácbonát hóa và lão hóa. Có như vậy tuổi thọ khai thác của công trình mới đạt được theo dự kiến.
Như vậy, khái niệm vật liệu
có chất lượng cao trong xây dựng cần phải bao hàm ít nhất hai yếu tố: cường độ
cao và độ bền tốt. Để đạt được điều này đòi hỏi người sử dụng vật liệu không những
phải nắm vững được các đặc tính về cơ học của vật liệu, mà còn đánh giá được hết
các tác động bất lợi đến vật liệu của môi trường khu vực công trình.
Một công trình xây dựng sử
dụng vật liệu có độ bền cao sẽ kéo dài được tuổi thọ khai thác của công trình.
Chi phí đầu tư ban đầu có thể cao hơn so với truyền thống. Nhưng bù lại, chi
phí cho khai thác thấp (phản ánh thông qua chi phí duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa…).
Bên cạnh đó, vòng đời sử dụng vật liệu được kéo dài là một yếu tố quan trọng
góp phần giảm thiểu năng lượng tiêu tốn cho xây dựng và khai thác cũng như giảm
thiểu lượng chất thải tạo ra. Những lợi ích đó không chỉ nâng cao được hiệu quả
vốn đầu tư mà còn góp phần vào mục tiêu giữ gìn sự bền vững của môi trường sống.
Một vấn đề cần được lưu ý
là hầu hết các công trình xây dựng, nhất là xây dựng giao thông, ở Việt Nam chịu
tác động xâm thực mạnh của môi trường biển, tác dụng bất lợi của nước mặt và nước
ngầm đã bị ô nhiễm. Do đó, vấn đề đánh giá độ bền của vật liệu dưới các tác động
trên là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, một số công trình xây dựng ở Việt Nam
trong những năm gần đây chưa thật sự quan tâm đến những yếu tố nêu trên. Cụ thể
là với các dự án xây dựng sử dụng vật liệu bê tông cốt thép, do chưa nhận thức
đầy đủ tầm quan trọng của độ bền vật liệu nên việc lựa chọn vật liệu chưa thật
sự phù hợp dẫn tới một số sự cố đáng tiếc đã xảy ra. Bê tông bị ăn mòn nhanh,
kéo theo là cốt thép bị ăn mòn. Điều đó đồng nghĩa với việc tuổi thọ khái thác
bị giảm thiểu. Nếu như một công trình xây dựng sử dụng vật liệu bê tông cốt
thép chịu tác động của môi trường biển hay môi trường nước ô nhiễm, thì việc kết
hợp các yếu tố như sử dụng loại xi măng bền sunphát, sử dụng loại cốt thép chống
gỉ, sử dụng các giải pháp nâng cao độ bền cho lớp bê tông bảo vệ, hay giải pháp
sử dụng các loại bê tông chất lượng cao… cần phải được xem xét nghiêm túc.
Cũng tương tự như vậy,
trong xây dựng mặt đường có chất kết dính bitum, khi mà điều kiện khí hậu của
Việt Nam thúc đẩy nhanh quá trình hóa già của bitum, và đó là yếu tố chủ yếu dẫn
tới phá hoại kết cấu mặt đường. Nếu vấn đề nêu trên được quan tâm nghiên cứu một
cách có hệ thống và các loại bitum có tốc độ hóa già phù hợp được sử dụng thì sẽ
góp phần đáng kể để nâng cao tuổi thọ của con đường và chắc chắn hiệu quả đầu
tư, khai thác các con đường sẽ được nâng cao hơn.
Theo TS. Đào Văn Đông (Viện
KH&CNXD Giao thông – Đại học Giao thông vận tải)
Nhận xét
Đăng nhận xét